ایران و آفریقا از توافقات معدنی تا گسترش زیرساخت های مشترک
لوازم فلزی: آفریقا با جمعیتی بیش از 1.4 میلیارد نفر و رشد اقتصادی چشم گیر، بازار بزرگی برای کالاها و خدمات ایرانی شمرده می شود.
به گزارش لوازم فلزی به نقل از مهر، روابط تجاری ایران و قاره آفریقا در سالیان اخیر شاهد تحولات زیادی بوده است. حجم تجارت دوجانبه ایران و کشورهای آفریقایی در سال ۱۴۰۳ با رشد ۲۱ درصدی ۹۵۵ میلیون دلار بود که صادرات به قاره آفریقا حدود ۸۵۰ میلیون دلار و حدود ۱۰۵ میلیون و ۳۰۰ هزار دلار هم حجم واردات بود.
این میزان تجارت، سهم ایران از کل تجارت خارجی قاره آفریقا را حدود ۱.۱ درصد تشکیل می دهد، اما باتوجه به پتانسیل های موجود، هنوز نسبت به ظرفیتهای بالقوه در این قاره، محدود است.
این رقم زمانی بیشتر جلب توجه می کند که بدانیم حجم تجارت خارجی قاره آفریقا با ۵۴ کشور، سالانه ۱۲۰۰ میلیارد دلار است بدین سبب وقتی در بهترین حالت بین ایران و آفریقا تجارت ۱.۲ میلیارد دلاری ثبت شده است یعنی سهم ایران در بازار این قاره حدود یک هزارم است.
چه کالاهایی صادر می کنیم؟
طبق گزارش ها، ایران عمدتا کالاهایی همچون محصولات پتروشیمی، قیر، اوره، مصالح ساختمانی و… را به کشورهای آفریقایی صادر می کند، در صورتیکه باتوجه به ظرفیتهای موجود توان صادراتی شرکت های ایرانی فراتر از این محصولات است.
روح الله لطیفی سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت در این خصوص می گوید: محصولات غذایی و کشاورزی، محصولات صنعتی و نیمه صنعتی و بحث های دارویی سهم کمتری در تجارت بین دو کشور دارند. در صورتیکه می توانند بواسطه قیمت ارزان، کیفیت بالا و هم ذائقه بودن بسیاری از این کشورهای این قاره با تولیدات ایرانی، سهم بیشتری داشته باشند. ما باید بازارهای آفریقا را بشناسیم و بدانیم چطور باید محصولات را به بازار آفریقا عرضه نماییم.
برنامه های توسعه ای روابط تجاری
در راستای توسعه روابط اقتصادی، ایران در سالیان اخیر برنامه هایی را برای گسترش مبادلات تجاری با آفریقا طراحی نموده است. سومین اجلاس همکاریهای اقتصادی ایران و آفریقا که اردیبهشت ۱۴۰۴ برگزار گردید، با حضور بالاتر از ۷۰۰ تاجر از ۳۸ کشور آفریقایی، فرصت های جدیدی را برای بسط همکاری ها فراهم آورده است.
سازمان توسعه تجارت هدف گذاری کرده تا حجم مبادلات تجاری با آفریقا را تا بالاتر از ۱۰ میلیارد دلار افزایش دهد سازمان توسعه تجارت ایران نیز هدف گذاری کرده است تا حجم مبادلات تجاری با آفریقا را تا بالاتر از ۱۰ میلیارد دلار افزایش دهد. این هدف با برنامه هایی همچون راه اندازی خطوط کشتیرانی و هوایی به آفریقا و اختصاص ۲ میلیارد دلار خط اعتباری برای خرید کالا محقق می گردد.
لطیفی در این رابطه هم می گوید: باید برخی نیازهای طرف آفریقایی مثل اورهال کردن پالایشگاه ها، ایجاد پالایشگاه مشترک، ایجاد گاز سی ان جی و تبدیل محصولات نفتی به مشتقات شناسایی شود؛ می توانیم با انتقال دانش به این قاره سرمایه گذاری مشترک در عرصه پتروپالایشگاهی و حتی معدنی داشته باشیم.
سخنگوی کمیسیون توسعه تجارت خانه صمت می افزاید: آفریقا بهشت معادن است. ما باید از این ظرفیت ها استفاده نمائیم. بحث کشت فراسرزمینی بواسطه آب زیاد و خاک حاصلخیز در این قاره ممکن است. در آفریقا فقر امکانات کشاورزی مدرن را داریم. ما می توایم قسمتی از این امکانات را با کشت فراسرزمینی و سرمایه گذاری در آفریقا پیگیری نماییم و محصولاتی که در کشور نیاز داریم را در آفریقا ساخته و به ایران وارد نماییم. بدین سان هم موجب توسعه در آنجا می شویم و هم نیازهایمان ارزان تر به دستمان می رسد. اگر کالایی کیفیت و قیمت مناسب داشته باشد و مستمراً برمبنای نیاز مشتری به دستش برسد، آن تجارت می تواند مداوم باشد. البته این مهم احتیاج به همراهی دولت ها دارد.
به گفته او، دولت ها باید در عرصه زیرساخت ها و سوبسیدهایی که برای تجارت می دهند، همراهی کنند، زیرساخت های حمل و نقل و انتقال پول را فراهم آورند و آگاهی بخشی در حوزه تجارت با آفریقا انجام دهند. پس از فراهم شدن شرایط، تجارت با این قاره می تواند تا بالای ۵۰ میلیارد دلار هم برسد که کار دشواری نیست. به شرط این که جزیره ای عمل نکرده و همفکری نماییم.
از سویی دیگر با توجه به این که تجارت ایران و آفریقا بیشتر در فضای تهاتر پیش می رود که البته تنها شامل مبادله کالا نمی شود و مکانیسم های پیچیده ارزی و بانکی را هم دربرمی گیرد، سازمان توسعه تجارت بدنبال طراحی سیستمی برای تهاتر کالاها بین تجار و بازرگانان ایران و آفریقا است.
دست اندازها در راه تجارت با آفریقا چیست؟
با وجود رشد قابل توجه روابط اقتصادی و البته هدف گذاری برای افزایش تجارت، چندین چالش بازهم پیش روی توسعه این مبادلات قرار دارد. یکی از بزرگ ترین موانع، مشکلات بانکی و نقل وانتقال پول است که موجب کندی روند تجارت میان دو طرف می شود.
همچنین کمبود زیرساخت های حمل و نقل و عدم شناخت کافی از بازارهای آفریقایی نیز از دیگر مشکلات پیش روست؛ این در حالیست که اگر وضعیت حمل و نقل بین ایران و این قاره منظم تر و با فواصل کمتر بود کالاهای مورد نیاز آفریقا با سرعت بیشتری به دست مصرف کنندگان می رسید. لطیفی در این ارتباط نیز می گوید: برخی کشورها مثل ترکیه سوبسید می دهند که کالاهایشان ارزان تر به مقصد برسد. اگر بازار به آن کالا وابسته شد، کم کم آن بازار خودش با حجم بالاتری محصول می خواهد و حمل و نقل هم مقرون به صرفه می شود، برای اینکه شناور خالی نمی رود یا شناورهای بزرگ تر می توانند کالاهای بیشتری را ببرند.
البته آنطور که سازمان توسعه تجارت تأکید کرده حال خطوط کشتیرانی بین ایران و شرق و شمال آفریقا برقرار است و کشتی های ایرانی به بنادر تانزانیا، کنیا و لیبی عبور دارند؛ این کشتی ها هر ماه یا هر دو ماه یک دفعه متناسب بارگیری کشتی و هماهنگی های لجستیکی به شمال و شرق آفریقا حرکت می کنند. برای برقراری خطوط کشتیرانی بین ایران و غرب و جنوب آفریقا در ستاد آفریقا قرار شد سازوکاری درنظر گرفته شود و نوسازی ناوگان کشتیرانی نیز در دستور کار قرار گیرد.
با این حال باید منتظر ماند و دید این خط چه زمانی تکمیل می شود.
بنابراین بااینکه روی کاغذ فرصت برای توسعه تجارت با آفریقا زیاد است اما به سبب همین مشکلات و سختی هایی که وجود دارد، هزینه جابه جایی کالا بیشتر می شود و تجار ایرانی و آفریقایی انگیزه خودرا برای افزایش روابط تجاری از دست می دهند به سبب مشکلاتی که وجود دارد، هزینه جابه جایی کالا بیشتر می شود و تجار ایرانی و آفریقایی انگیزه خودرا برای افزایش روابط تجاری از دست می دهند.
این در حالیست که همانطور که ذکر شد آفریقا با جمعیتی بیش از ۱.۴ میلیارد نفر و ارزش ۴۰۰ میلیارد دلاری و البته رشد اقتصادی چشم گیر، بازار بزرگی برای کالاها و خدمات ایرانی شمرده می شود و علاوه بر این، منابع طبیعی غنی این قاره، خصوصاً در عرصه معادن و کشاورزی، فرصت های زیادی برای همکاریهای مشترک فراهم آورده است.
آینده ایران - آفریقا
البته با وجود محدودیت های موجود، روابط تجاری ایران و آفریقا در راه توسعه قرار دارد و با رفع موانع، می توان چشم انداز روشنی برای افزایش مبادلات تجاری میان دو طرف تصور نمود. اگر برنامه ریزی های موجود به درستی اجرا شود، ایران و آفریقا قادر خواهند بود حجم تجارت خودرا بمراتب بالا برند و از ظرفیتهای فراوان یکدیگر بهره مند شوند.
کنستانتینو چونگا معاون اول رییس جمهور کشور زیمباوه در این ارتباط گفته است که «آفریقا امروز به بازاری ۱.۴ میلیارد نفری با ارزش بالقوه ۴۰۰ میلیارد دلار تبدیل گشته که می تواند برای سرمایه گذاران ایرانی بسیار جذاب باشد.» بگفته او «سه حوزه راهبردی همکاری ها شامل ایجاد پلت فرم های برخط برای تبادل اطلاعات تجاری، توسعه همکاری ها در بخش های کشاورزی، گردشگری و انرژی و تسهیل شرایط سرمایه گذاری برای تجار ایرانی است.»
برگزاری اجلاس ایران و آفریقا در سال ۱۴۰۴ چندین تأثیر کلیدی بر روابط دوجانبه دارد که مهم ترین آن تقویت دیپلماسی اقتصادیست چونکه حضور نمایندگان بلندپایه از ۳۸ کشور آفریقایی و فعالان اقتصادی، نشان از تمایل جدی برای گسترش روابط اقتصادی دارد. این فرصت را برای ایران فراهم می آورد تا صادرات غیرنفتی خودرا افزایش دهد و از ظرفیتهای آفریقا در عرصه های کشاورزی، معدن و انرژی بهره ببرد.
نکته دیگر آنکه می توان از این راه نسبت به کم اثر کردن تحریم ها اقدام کرد؛ همکاری با کشورهای آفریقایی، که خیلی از آنها روابط نزدیکی با غرب ندارند، می تواند به ایران در پایین آوردن فشارهای تحریمی و یافتن بازارهای جدید برای محصولاتش کمک نماید.
افزایش سرمایه گذاری مشترک دیگر موردی است که می تواند در قالب این اجلاس محقق شود برای اینکه با معرفی توانمندی های فنی و مهندسی ایران در این اجلاس، احتمال جذب پروژه های مشترک در زیرساخت های آفریقا بیشتر می شود.
همچنین علاوه بر اقتصاد می توان نسبت به تقویت دیپلماسی فرهنگی و سیاسی نیز امیدوار بود چونکه برگزاری اجلاس در دو شهر مهم تهران و اصفهان) جنبه نمادین نیز دارد و پیام نزدیکی فرهنگی و سیاسی ایران به ملت های آفریقایی را تقویت می کند.
از سویی دیگر در وضعیت رقابت چین، ترکیه و روسیه برای نفوذ در آفریقا، ایران با این اجلاس تلاش می کند جایگاه خودرا به عنوان شریک قابل اعتماد در جنوب جهانی بازتعریف کند.
در مجموع، این اجلاس نه فقط روابط اقتصادی را تحکیم می کند، بلکه به تثبیت جایگاه ژئوپولیتیکی ایران در قاره آفریقا کمک می نماید.
منبع: metalsaz.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب