ملی شدن صنعت نفت 70 ساله شد
۷۰ سال است که روزهای پایانی سال، به مناسبت ۲۹ اسفندماه، سالروز «ملی شدن صنعت نفت»، برای جامعه ایرانی یادآور موفقیت ملت در استیفای حق خود از بیگانگان است، هر چند که این صنعت در این سال ها مسیر پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته اما در مقابل ظلم و ستم قد خم نکرده و توانسته از استعمار رهایی یابد.
به گزارش لوازم فلزی به نقل از ایسنا، پاییز و زمستان ۱۳۲۹ مرحله اوج گیری نهضت ملی شدن نفت ایران است. با ملاقات آیت الله کاشانی و مصدق در آبان ماه توافق اصولی برای تشدید جنبش با هماهنگی جناح های ملی و مذهبی صورت می گیرد. روز ۱۹ آذر ۱۳۲۹ گزارش کمیسیون نفت به وسیله حسین مکی، مخبر کمیسیون در مجلس شورای ملی، قرائت می شود. نمایندگان جبهه ملی در مجلس شورای ملی در دیماه ۱۳۲۹ رسما طرح ملی شدن نفت را مطرح نمودند.
به دعوت آیت الله کاشانی و جبهه ملی تظاهرات گسترده ای در مرکز تهران و میدان بهارستان در پشتیبانی از طرح ملی شدن نفت صورت گرفت. روزنامه نگاران شجاعی مانند سید حسین فاطمی مدیر روز نامه باختر امروز و عبد الرحمن فرامرزی و خلیل ملکی از راه نوشتن مقاله در مطبوعات نسبت به ملی شدن نفت به مردم اگاهی می دادند. مراجع تقلید و آیات ثلاث قم به رهبری ایت الله محمد تقی خوانساری و خیلی از روحانیان برجسته استان ها با انتشار اعلانیه از ایده ملی شدن نفت حمایت کردند. با اوج گیری جنبش ملی، فشار دولت سپهبد رزم آرا بر مبارزین و مطبوعات در اواخر دی ۱۳۲۹ بیشتر شد. فاطمی و چند تن از روز نامه نگاران دستگیر و زندانی شدند.
طبق اعلام مدیریت موزه ها و مراکز اسناد صنعت نفت آیت الله کاشانی با ایراد سخنرانی مهمی با پشتیبانی از مطبوعات ادامه مبارزه برای ملی شدن نفت را واجب شرعی اعلام نمود و از مردم خواست تا پیروزی نهایی مقاومت کنند. وی به رزم آرا هم اخطار شدید داد. با دفاع رزم آرا، نخست وزیر از شرکت نفت انگلیس و عرضه قرار داد الحاقی به مجلس در ابتدای پاییز ۱۳۲۹ و رد قرارداد الحاقی توسط کمیسیون نفت و تاکید بر اصل ملی شدن نفت در ابتدای بهمن، درگیری رزم آرا و اقلیت جبهه ملی در مجلس وارد مرحله جدیدی شد.
سید مجتبی نواب صفوی رهبر جمعیت فداییان اسلام با آیت الله کاشانی دیدار نمود. در این ملاقات راه های ادامه مبارزات ملی با هدف ملی شدن نفت بررسی گردید. بعد از این ملاقات نواب با انتشار بیانیه شدید اللحن به رژیم پهلوی اخطار داد تا مقابل مردم نایستد. نواب همینطور ترور عبد الحسین هژیر وزیر دربار در سال ۱۳۲۸ را به رزم آرا یاد آوری کرد. شجاعت نواب در آن مقطع در بالا بردن روحیه مردم و جناح های سیاسی بشدت موثر بود.
دولت با هماهنگی دربار و رزم آرا و با هدف پیشگیری از تصویب طرح ملی شدن نفت و همراهی با شرکت مصمم شد لایحه قرارداد الحاقی را از مجلس باز پس گیرد. با اوج گیری تحرکات جناح حاکم ضد ملیون، مصدق با ایراد یک سخنرانی مهم در کمیسیون نفت، طرح ملی شدن صنعت نفت را بزرگترین اقدام برای آزادی و ترقی ملت ایران دانست و بر ادامه حرکت تصریح کرد.
تظاهرات به نفع جبهه ملی در تهران و دیگر شهر ها هر روز توسعه یافته و مردم نوار های سه رنگ پرچم ایران را با شعار "نفت باید ملی شود" به سینه خود می زدند. در فاصله نیمه دی تا نیمه بهمن ۱۳۲۹ دو میتینگ بزرگ مردم تهران در پشتیبانی از جنبش نفت در مسجدشاه بازار و میدان بهارستان برگزار گردید. احزاب متشکل در جبهه ملی در این دو میتینگ مهم حضور داشتند.
کشاورز صدر و عبدالله معظمی نمایندگان ملی مجلس مبادرت به استضاح دولت کردند و اقدام رزم آرا در مورد پس گرفتن لایحه قرار داد الحاقی را محکوم کردند. تقابل نهضت ملی با رزم آرا به اوج رسید. وی از اواخر بهمن مذاکرات فشرده ای را با سفیر ان آمریکا و انگلیس در تهران برای پیدا کردن چاره سیاسی معضل نفت انجام داد.
به موازات افزایش تحرکات سیاسی رزم آرا ضد جنبش، مصدق در سخنرانی مفصل خود اعلام کرد، تنها راه تن دادن به ملی شدن نفت می باشد. امروز باید در یک محیط صمیمی به اتفاق آرا به آرزوهای ملت ایران که با فتاوی علمای اعلام هم فریضه دینی ما شده است لبیک اجابت گفته و ملی شدن صنعت نفت را در سرتاسر کشور تصویب و برای گذشتن از آخرین مرحله قانونی تقدیم مجلس شورای ملی نماییم.
به دنبال اظهارات تند رزم آرا در مجلس در مخالفت کامل و قاطع با ملی شدن نفت و عدم طرح مفاد مذاکره با سفیر انگلیس، مصدق قطع مذاکره با دولت را اعلام و ملی شدن در دستور کار کمیسیون نفت قرار گرفت. در روز ۱۶ اسفند سپهبد رزم آرا در مسجد سلطانی ترور شد. فداییان اسلام مسئولیت ترور را به عهده گرفتند و ضارب خلیل طهماسبی عضو شاخص فداییان بود. با افزایش هیجان عمومی بعد از ترور رزم آرا در روز ۱۷ اسفند کمیسیون نفت به اتفاق آرا اصل ملی شدن نفت در سرتاسر ایران را تصویب کرد.
سرانجام طرح ملی شدن نفت با نام سعادت ملت ایران در روز ۲۴ اسفند توسط مجلس شورا و در روز ۲۹ اسفند توسط مجلس سنا به تصویب رسید و شادی سراسر ایران را فرا گرفت. مردم تهران بعد از اعلام رسمی ملی شدن نفت با تجمع در میدان بهارستان مبادرت به نصب تصاویر مصدق رهبر جنبش بر سر در مجلس شورای ملی کردند.
ملی شدن صنعت نفت، بعد انقلاب عملا محقق شد
محمد خطیبی نماینده سابق ایران در اوپک و کارشناس ارشد حوزه انریی در مورد طرح ملی شدن صنعت نفت و تاثیرات آن در صنعت نفت کشور به ایسنا، اظهار داشت: در آن زمان شرکتهای چند ملیتی و کنسرسیوم نفت استعمار زیادی بر صنعت نفت ایران داشتند و این تصمیم خیلی خوب بود چونکه از حقوق مردم دفاع شد.
وی با تکیه بر اینکه در آن زمان نفت ایران در استعمار کامل بود و زورگویی رواج داشت، خاطرنشان کرد: اجرای این طرح بسیار مناسب بود اما در همان زمان مقابله صورت گرفت و خریدار نفت ما نشدند و بگونه ای نفت ایران را تحریم کردند و شرایط در آن زمان بگونه ای پیش رفت که علیرغم ملی شدن صنعت نفت بازهم انگلیسی ها بر نفت ما مسلط شدند.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی با اشاره به اینکه این فرایند تا پس از انقلاب ادامه داشت، اظهار داشت: پس از انقلاب توانستیم خودمان بر نفت مسلط شویم و از عایدات آن استفاده نماییم و در واقع ملی شدن صنعت نفت پس از انقلاب صورت گرفت و پیش از آن عملا محقق نشده بود.
اگر نفت نداشتیم، چه می شد؟
خطیبی در پاسخ به این سؤال که اگر در ایران نفت وجود نداشت چه اتفاقی برای کشور رقم می خورد، اظهار نمود: اگر نفت نبود طبیعتا ناچار بودیم برای نیاز های داخلی درآمدهایی را از منابع دیگر کسب و نفت را وارد نماییم که همین مسئله رقم قابل توجهی را دربرمیگرفت.
وی ادامه داد: در آن شرایط می توانستیم از منابع دیگر استفاده نماییم اما منابع تجدیدشونده بسیار گران هستند به هر حال فشار زیادی برای تأمین انرژی بر کشور وارد می شد، همین مبحث که وارد کننده نفت نیستیم کمک بزرگی به اقتصاد کشور می کند.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی با اشاره به اینکه نفت یک نعمت است که باید به خوبی از آن استفاده نماییم، اظهار داشت: ملی شدن صنعت نفت تاثیرات زیادی بر کشور داشت، هرچند تا پیش از انقلاب شاهد تاثیرات آن نبودیم اما پس از انقلاب اثرات این مهم نمایان شد و سرنوشت کشور را به دست خودمان گرفتیم. هرچند پس از انقلاب جنگ ایران و عراق رخ داد و مشکلاتی بر کشور تحمیل شد اما صنعت نفت در اختیار نیروهای ایرانی بود و با اجرای این طرح نفت از استعمار خارج شد و دیگر بیگانگان برای کشور تصمیم نگرفتند.
خطیبی با اشاره به اینکه با صادرات نفت کشور توانست در راه پیشرفت و توسعه قرار بگیرد و سطح زندگی مردم ارتقا یافت، به صورت کلی باید اظهار داشت که اجرای طرح ملی شدن صنعت نفت به شکلی سعادت ایران را رقم زد.
بی گمان نهضت ملی شدن صنعت نفت برگ زرینی از تاریخ کشورمان در مبارزه با استبداد داخلی آن زمان و استعمار خارجی و رهایی بخش سایه شوم دخالت بیگانگان در سرنوشت کشور بوده که تا ابد بر آسمان استقلال و سربلندی این مرز و بوم خواهد بخشید.
منبع: لوازم فلزی
این مطلب را می پسندید؟
(0)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب