جرقه طلایی نفت ایران زده شد
طرح ملی و راهبردی انتقال نفت خام گوره به جاسک با هدف ایجاد ظرفیت انتقال یک میلیون بشکه نفت خام در روز، ذخیره سازی و صادرات آن از راه پایانه جدید جاسک، تضمین استمرار صادرات نفت خام، تمرکززدایی از پایانه های صادراتی و متنوع سازی آن و توسعه پایدار و اشتغال زایی در سواحل مکران در ایستگاه آخر قرار گرفته و طبق اعلام مدیرعامل شرکت ملی نفت سی و یکم تیرماه عملیات بارگیری و صادرات اولین محموله نفت ایران از جاسک و دریای عمان، انجام می شود.
به گزارش لوازم فلزی به نقل از ایسنا، با گذشت بیشتر از ۶ دهه از ایجاد پایانه نفتی خارک، این پایانه کماکان اصلی ترین مبدا صادرات نفت خام ایران به حساب می آید. باآنکه طی سالهای اخیر، پایانه هایی مانند عسلویه، لاوان و... به جمع پایانه های صادراتی ایران اضافه شدند اما کماکان بیشتر از ۹۰ درصد صادرات نفت خام از این جزیره انجام می شود.
طی دهه های اخیر و خصوصاً بعد از حملات مختلف عراق در جنگ تحمیلی به این جزیره، متنوع سازی بنادر صادراتی همواره از اهداف مدیران و تصمیم گیران صنعت نفت و مقامات ارشد کشور بوده، اما این اهداف به دلایلی همچون هزینه بالای اجرا و احتیاج به مطالعات مکان یابی دقیق به صورت جدی پیگیری نمی شد. بعد از حدود سه دهه از پیشنهاد اجرای طرح محرم که به منظور کاهش ضربه پذیری ایران از بمباران جزیره خارک در زمان جنگ تحمیلی طراحی شده بود، به شرکت ملی نفت ایران ابلاغ گردید که با تأسیس یک بندر جدید برای صادرات نفت خام، به این آرزوی قدیمی جامع عمل بپوشاند. بر این اساس مراحل اجرایی خط لوله گوره به جاسک با طول ۱۰۰۰ کیلومتر شروع شد.
برآورد انجام شده به منظور راه اندازی این پروژه، سرمایه گذاری در حدود ۱.۵ میلیارد را نشان داده است. مهم ترین اهداف اجرای این پروژه، انتقال روزانه یک میلیون بشکه نفت خام سبک و سنگین از گوره به جاسک، ذخیره سازی نفت خام و صادرات از پایانه جدید جاسک، تضمین استمرار صادرات نفت خام و ارتقاء جایگاه ایران در بازار جهانی نفت، تمرکززدایی از پایانه های صادراتی کشور و متنوع سازی آن، توسعه پایدار و اشتغال زایی در سواحل مکران است. تاکنون، متناسب با میزان پیشرفت پروژه، ۱.۳ میلیارد دلار سرمایه گذاری در این پروژه صورت گرفته و با عنایت به این که پیشبینی برای سرمایه گذاری نهایی، ۱.۸ میلیارد دلار است، پیشرفت ۸۵ درصدی پروژه، نشانه صحت ارقام اعلام شده درباره سرمایه گذاری و پیشرفت پروژه است.
جزئیات فنی خط لوله
بعد از حدود سه دهه از پیشنهاد اجرای طرح محرم و با عنایت به سیاست تصمیم گیران و مسئولین کشور در توسعه سواحل مکران، مقرر شد تا خط لوله ای از منطقه گوره به جاسک راه اندازی شود.
پروژه خط لوله گوره-جاسک با ظرفیت انتقال یک میلیون بشکه نفت خام در روز، یکی از پروژه های بزرگ وزارت نفت بوده که مقرر است نفت خام میادین غرب کارون شامل آزادگان (جنوبی و شمالی)، یاران و یادآورانرا به خارج از تنگه هرمز منتقل کند. میادین غرب کارون نزدیک به ۸۷ میلیارد بشکه ذخایر نفت دارند که حدود ۱۳ میلیارد بشکه آن قابل برداشت است. نفت این میادین در منطقه گوره جمع آوری و از راه خط لوله به بندر جاسک منتقل خواهد شد.
پروژه گوره-جاسک در دو فاز انجام می شود که در فاز اول، ابتدا ظرفیت ۳۵۰ هزار بشکه در روز مورد بهره برداری قرار خواهد گرفت و در فاز دوم این ظرفیت تا یک میلیون بشکه افزایش خواهد یافت. این پروژه شامل هزار کیلومتر خط لوله ۴۲ اینچی است که دارای زیرساخت های دیگر همچون ظرفیت ذخیره سازی ۱۰ میلیون بشکه ای (۲۰ مخزن ۵۰۰ هزار بشکه ای) و قابل توسعه تا ۳۰ میلیون بشکه در بندر جاسک، زیرساخت های مناسب برای پهلوگیری کشتی های با ظرفیت ۲ میلیون تن در بندر جاسک (VLCCs[۲])، پنج ایستگاه تلمبه خانه، دو ایستگاه توپک رانی و سه گوی شناور با ظرفیت پهلودهی همزمان به ۳ کشتیVLCC و بارگیری تا سقف ۴.۵ میلیون بشکه نفت خام در روز خواهد بود.
به منظور اجرای سریعتر و استفاده از ظرفیت بیشتر شرکتهای فعال در این عرصه، ۱۰۰۰ کیلومتر خط لوله به ۶ گستره تقسیم شده است که هر قسمت بوسیله ی یک پیمانکار ایرانی ساخته شده و مدت زمان قراردادگستره های خطوط لوله و تلمبه خانه هابرای مدت ۱۸ ماه امضا شده است.
چرا پروژه گوره – جاسک مهم است؟
برخی، اهمیت پروژه گوره – جاسک را صرفاً دور زدن تنگه هرمز می دانند و با استنتاجی اشتباه که حاصل عدم اشراف به جوانب متعدد مبحث است، این پروژه را عامل کاهش اهمیت استراتژیک تنگه هرمز به دست خودمان میدانند. این مورد را میتوان از دو منظر کاملا متفاوت مورد ارزیابی قرار داد. نخست این که اهمیت تنگه هرمز همواره به قوت خود باقیست و اجرای هر پروژه ای که نقل و انتقال نفت، فرآورده های نفتی و سایر کالاها و تجهیزات را از سایر مسیرها تسهیل کند، باز هم نمی تواند اهمیت تنگه هرمز را با توجه به حجم بالای کشتی ها و نفتکش های عبوری از آن کم کند.
ضمن این که دلخوش کردن به رویاهایی همچون تهدید به بستن تنگه هرمز، تنها باعث عقب ماندن کشور از سرعت تحولات می شود چون که اولا چنین تهدیدی به علت اهمیت استراتژیک و بین المللی تنگه هرمز و نقش مهم و بی بدیل آن در ایجاد امنیت عرضه انرژی و همینطور کالا، هیچ گاه عملی نشده و عملیاتی هم نخواهد شد و ثانیا دلخوش کردن به چنین تهدیدی، مانع از تلاش کشورهای دیگر منطقه برای یافتن راههای جایگزین هم نمی گردد و زمانی چشم باز می نماییم و می بینیم که همه کشورهای منطقه برای تنوع بخشی به مسیرهای عرضه انرژی خود، کوشیده و به نتیجه رسیده اند اما ما همچنان به تنها مسیر صادرات نفت و فرآورده های نفتی خود در خارک چشم دوخته ایم؛ بدون آنکه تعدد و تنوع مبادی صادراتی را در دستور کار قرار دهیم.
به عبارت ساده، دل خوش کردن به شعارها درباره مسدود کردن تنگه هرمز و رویابافی درباره این که امنیت تنگه هرمز تنها در اختیار خودمان است، زمینه ساز غفلت از همه جانبه نگری نسبت به تلاشهای کشورهای دیگر منطقه برای تضمین امنیت عرضه انرژی و تنوع بخشی به مسیرهای صادراتی آنهاست. اما نکته دوم، توجه به اهمیت پروژه گوره – جاسک، نه از منظر گزاره تکراری "دور زدن تنگه هرمز" بلکه از منظری اقتصادی و از زاویه نتایج مثبت تنوع بخشی به مسیرهای صادراتی است.
محدود ساختن صادرات نفت ایران به بندر صادراتی خارک، در زمان جنگ تحمیلی هم تهدیدهایی برای کشور به دنبال داشت و این انحصار و غفلت از تنوع بخشی به مبادی صادراتی، علاوه بر تهدیدهای امنیتی، می تواند کشور را از یک مزیت رقابتی هم محروم سازد. پروژه گوره – جاسک و فراهم ساختن امکان صادرات نفت از نقطه ای دیگر، نه تنها باعث کوتاهتر شدن مسیر صادرات نفت برای خریداران به علت دستیابی به آبهای آزاد و کاهش هزینه بیمه نفتکشها و در نهایت، افزایش استقبال خریداران به علت همین مزیتهای رقابتی خواهد شد، بلکه باعث افزایش قدرت رقابتی ایران در قیاس با صادرکنندگان نفت منطقه خواهد شد.
بعضی از کارشناسان معتقدند که شاید هر کشور دیگری از مزیت ایران در نزدیکی به آبهای آزاد جهان برخوردار بود، زودتر از اینها از این مزیت رقابتی استفاده می کرد، با نگاهی ساده و گذرا به سیاست های آمریکا و بعضی از کشور های منطقه می توان به سادگی به سنگ اندازی های کشورهای مذکور چه در پیش و چه در زمان اجرای طرح پی برد. از تحریم ورق های مقاوم در مقابل خوردگی گرفته تا جزیی ترین موارد، موانع یک به یک برای ایران چیده شد. به هر روی راه اندازی این طرح منافع سیاسی و اقتصادی آنها را به خطر می انداخت و با هر دستاویزی تلاش کردند تا این طرح به سرانجام نرسد واین فرصت طلایی که همان مزیت رقابتی است برای ایران حاصل نشود.
توجه به بخش ملی مهم ترین ویژگی
مرتضی بهروزی فر- کارشناس ارشد حوزه انرژی در مورد اهمیت اجرای این طرح به ایسنا اظهار داشت: اجرای این پروژه مانند هر پروژه دیگر نکات مثبت و منفی دارد، از نکات متثبت این طرح میتوان به استفاده از ظرفیت های ملی اشاره نمود.
وی با اشاره به اینکه در شرایط رکود و انتشار کرونا که منجر به تعطیلی خیلی از واحد های تولیدی شده دو میلیارد دلار پول تزریق شده است و بیشتر از ۲۰۰ شرکت ایرانی در آن حضور داشتند، اظهار نمود: گفته می شود که بیشتر از ۹۰ درصد اجرای این پروژه با دانش فنی بوده است.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی اضافه کرد: این مسئله نکته مهم و قابل توجه در صنعت نفت می باشد، علاوه بر این بخش عمده ای از صادرات از بندر خارک صورت می گرفت و این طرح مسیر صادرات را نزدیک تر می کند و همین مسئله در هزینه و شرایط خاص تأثیر گذار است.
بهروزی فر با اشاره به اینکه اگر این پروژه در زمان جنگ با عراق صورت می گرفت بطور قطع تاثیرات بهتر و بیشتری را شاهد بودیم، اظهار داشت: در آن زمان با شرایط بسیار دشوار دست اندرکاران صنعت نفت توانستند اقتصاد کشور را سرپا نگهدارند.
وی با تکیه بر این که اگر در آن زمان می توانستیم از محلی صتدرات داشته باشیم که از موشک های عراق دور باشد واقعا یک پروژه استراتژیک به حساب می آمد اما در شرای فعلی نمی توان مهم ترین هدف این پروژه را دور زدن تنگه هرمز اعلام کرد، اظهار داشت: این پروژه تاثیرات بسیار خوبی در صنعت نفت ایران خواهد گذاشت.
منبع: لوازم فلزی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب