مصرف انرژی در فولادسازی ایران چهار برابر میانگین جهانی
لوازم فلزی: در حالی که بخش عمده ای از فولاد جهان با روش های کم مصرف تری مانند کوره بلند تولید می شود، صنعت فولاد ایران به سبب اتکا بر روش احیای مستقیم، بالاتر از چهار برابر میانگین جهانی انرژی مصرف می کند.
به گزارش لوازم فلزی به نقل از مهر، صنعت فولاد یکی از ارکان اصلی صنایع زیرساختی کشور بشمار می رود و نقشی کلیدی در توسعه اقتصادی و تامین ارز ایفا می کند. این صنعت به سبب گستره کاربردهای آن در عرصه هایی نظیر ساختمان سازی، صنایع خودروسازی، زیرساخت های حمل و نقل، تجهیزات صنعتی و صادرات، جایگاه ویژه ای در اقتصاد ایران دارد.
براساس گزارش مرکز پژوهش های مجلس، حدود ۹۰ درصد تولید فولاد در کشور بوسیله روش احیای مستقیم صورت می گیرد؛ روشی که وابسته به مصرف گاز طبیعی است. انتخاب و گسترش این فناوری در ایران، بالاتر از هر چیز متأثر از وجود منابع عظیم گاز طبیعی در کشور بوده که سبب شده سهم هزینه انرژی در پروسه تولید فولاد کم شود و این تکنیک از نظر اقتصادی مقرون به صرفه جلوه کند.
همین مزیت نسبی، در دهه های گذشته زمینه ساز توسعه گسترده واحدهای فولادسازی مبتنی بر احیای مستقیم در کشور شده و الگوی تولید فولاد در ایران را به شکلی شکل داده است که با الگوهای جهانی تفاوت اساسی دارد.
در مقابل، امروزه حدود ۷۱.۵ درصد فولاد خام جهان بوسیله روش کوره بلند تولید می شود. مطالعات نشان می دهند که مصرف انرژی در پروسه احیای مستقیم بالاتر از چهار برابر روش کوره بلند است. طی سالیان اخیر، صنعت فولاد کشور با بروز ناترازی میان مصرف و تولید گاز طبیعی، خصوصاً در فصول سرد، با چالش های مختلفی روبه رو شده است.
بر این اساس، برای کاهش مشکلات در رابطه با تامین سوخت مورد نیاز واحدهای فولادی با روش احیای مستقیم، پیشنهاد می شود اقداماتی مانند مشارکت در بازار بهینه سازی مصرف انرژی، ذخیره سازی گاز طبیعی، واردات گاز با نرخ وارداتی، سرمایه گذاری در بازیابی گاز مشعل و بهره برداری از میدان های گازی کوچک، و همین طور استفاده از زغال سنگ برای تولید گازهای احیاکننده، در دستور کار قرار گیرد.
همچنین، باتوجه به پیش بینی تشدید ناترازی گاز در سالیان آتی، ضرورت بازبینی جدی در برنامه توسعه صنعت فولاد از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح گردیده است.
در بخش نتایج کلیدی گزارش آمده است که در سطح جهانی، تولید فولاد عمدتا به دو روش اصلی انجام می شود: کوره بلند (مبتنی بر زغال سنگ) و احیای مستقیم.
در حال حاضر، حدود ۷۱.۵ درصد فولاد خام جهان بوسیله کوره بلند و ۲۸.۴ درصد با بهره گیری از احیای مستقیم و کوره های الکتریکی تولید می شود. تنها ۰.۴ درصد تولید نیز با سایر روش ها صورت می گیرد.
در ایران، مطابق با آمار سال ۱۴۰۲، تنها ۹.۸۶ درصد فولاد بوسیله کوره بلند و ۹۰.۱۴ درصد آن بوسیله احیای مستقیم با بهره بردن از گاز طبیعی تولید شده است. از این مقدار، ۷۶.۷۸ درصد فولاد با بهره گیری از کوره قوس الکتریکی و ۱۳.۳۶ درصد بوسیله کوره های القایی به محصولات میانی تبدیل گشته اند. دلیل اصلی این الگوی تولید، وجود منابع غنی گازی در کشور عنوان شده است.
طبق گزارش مرکز پژوهش های مجلس، هم اکنون تنها شرکت های ذوب آهن اصفهان و مجتمع فولاد زرند ایرانیان از کوره بلند استفاده می نمایند. از مهم ترین مزایای کوره قوس می توان به تولید فولاد با کیفیت بالا و ایجاد آلایندگی کمتر اشاره نمود. با این وجود، مصرف انرژی و سرمایه گذاری مورد نیاز برای تامین ماده اولیه (آهن اسفنجی) در این تکنیک، نسبت به کوره بلند بسیار بالاتر است. در مجموع، مصرف انرژی در روش رایج کوره قوس الکتریکی در ایران، بالاتر از چهار برابر روش متداول جهانی است.
از آنجا که بخش عمده مصرف گاز در زنجیره تولید فولاد مربوط به مرحله تولید آهن اسفنجی است، بررسی مجوزهای صادرشده برای این حوزه، بمنظور پیش بینی مصرف آینده گاز، ضروری به نظر می آید. طبق برآوردها، تا سال ۱۴۱۰ حدود ۴۰ میلیون تن از ظرفیت مجوزهای راه اندازی واحدهای تولید آهن اسفنجی قابل تحقق خواهد بود.
بر این اساس، ظرفیت تولید آهن اسفنجی در آخر سال ۱۴۰۴ به بالای ۵۳ میلیون تن و تا انتهای سال ۱۴۱۰ به بالای ۸۰ میلیون تن خواهد رسید.
در صورت حذف مجوزهای مربوط به روش های مبتنی بر زغال سنگ، مصرف گاز مورد نیاز در این واحدها تا پایان ۱۴۰۴ به حدود ۱۵.۶ میلیارد مترمکعب و تا پایان ۱۴۱۰ به بالای ۲۳.۴ میلیارد مترمکعب خواهد رسید. این در حالیست که میزان مصرف گاز طبیعی واحدهای فولادی در سال ۱۴۰۲ حدود ۱۰ میلیارد مترمکعب بوده و کشور در سال ۱۴۰۱ با ناترازی حدود ۴۵ میلیارد مترمکعب در تولید و مصرف گاز مواجه بوده است.
در بخش پیشنهادهای این گزارش تاکید شده است که برای کاهش چالش های در رابطه با تامین گاز، می توان از راهکارهایی نظیر استفاده از زغال سنگ برای تولید گاز احیاکننده، حضور در بازار بهینه سازی انرژی، ذخیره سازی گاز بصورت مایع یا در مخازن زیرزمینی، واردات گاز طبیعی و سرمایه گذاری در پروژه های جمع آوری گاز مشعل یا میدان های گازی کوچک بهره برد.
در پایان گزارش تصریح شده است که باتوجه به ادامه و احتمال تشدید ناترازی گاز طبیعی در کشور، لازم است بازبینی در توسعه صنعت فولاد مبتنی بر احیای مستقیم بطور جدی مورد توجه قرار گیرد و مسیر توسعه به سوی روش های رایج جهانی با مصرف انرژی کمتر سوق داده شود.
منبع: metalsaz.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب