سیمان زیر بار وعده ها کارنامه وزیر سیمانی زیر ذره بین
لوازم فلزی: با گذشت بالاتر از یک سال از وزارت سیدمحمد اتابک در وزارت صمت، صنعتی که خود از دل آن برخاسته بود، نه تنها به مسیر توسعه بازنگشته بلکه با افت ۱۰ درصدی تولید هم روبرو شده است.
به گزارش لوازم فلزی به نقل از مهر، با گذشت بالاتر از یک سال از انتصاب سیدمحمد اتابک، فعال قدیمی صنایع معدنی، بعنوان وزیر صنعت، نه فقط گره ی از مشکلات بخش سیمان گشوده نشده، بلکه آمارها نشان میدهد تولید و صادرات این محصول حیاتی با کاهش هایی کم سابقه مواجه بوده است؛ نشانه ای آشکار از ضعف مدیریت، سیاستهای ناکارآمد انرژی و فقدان استراتژی صنعتی منسجم.
وقتی سیدمحمد اتابک از بدنه صنعت سیمان به وزارت صنعت، معدن و تجارت رسید، خیلی از تولیدکنندگان و کنشگران این بخش امیدوار بودند حضور فردی از داخل این صنعت بتواند تحولی عملی در رفع موانع ساختاری ایجاد کند؛ از مشکلات تأمین سوخت و برق گرفته تا رکود بازار داخلی و افت صادرات. اما بازبینی کارکرد وزارتخانه نشان میدهد بعد از ماه ها وعده و نشست، خروجی ملموس حدودا «هیچ» بوده است.
آمار رسمی انجمن سیمان نشان میدهد در شش ماهه اول سال ۱۴۰۴، تولید سیمان حدود ۱۰ درصد کم شده و از ۳۵.۱ میلیون تن در زمان مشابه سال قبل به ۳۱.۷ میلیون تن رسیده است. این افت نه یک نوسان فصلی، که نشانه ای از رکود عمیق صنعتی است. کاهش ۱۰ درصدی تولید در صنعتی که ستون فقرات ساخت وساز کشور است، یعنی توقف رشد در یکی از پایه های توسعه.
اتابک در مصاحبه های مختلف وعده داده بود با «مدیریت هوشمند انرژی در صنایع معدنی» و «تسهیل صادرات»، وضعیت بخش سیمان ظرف چند ماه بهبود یابد. اما واقعیت آن است که این وعده ها در حد حرف باقیمانده اند. نه سازوکاری برای تأمین برق اضطراری معادن و کارخانه های سیمان طراحی شده، و نه اصلاحی در سهمیه های سوخت صنعتی روی داده است.
در واقع، وزیر که خود از دل همین صنعت آمده، حال به یکی از منتقدان خاموش عملکرد وزارتخانه اش تبدیل شده؛ مدیری که می داند مشکل کجاست، اما اراده ای برای حل آن نشان نمی دهد.
محدودیت های انرژی؛ زخم مزمن بی درمان
یکی از اصلی ترین عوامل کاهش تولید سیمان در سالجاری، محدودیت های برق و گاز در فصل های گرم و سرد بوده است. شرکتهای سیمانی از خرداد تا شهریور، با حدود ۴۰ درصد کاهش سهمیه برق مواجه شدند و در زمستان هم به علت افت فشار گاز، خیلی از خطوط تولید با توقف یا کاهش ظرفیت مواجه گشتند.
علی اکبر الوندیان، دبیر انجمن سیمان، صریح گفته است که «بخش عمده کاهش تولید ناشی از محدودیت های انرژی است» و تاکید کرده وزارت صمت هیچ برنامه عملیاتی برای جبران خسارات ناشی از این محدودیت ها ارایه نکرده است. این جمله، در واقع خلاصه ی تمامی انتقادهایی است که از طرف تولیدکنندگان مطرح می شود.
در حالی که وزارت نیرو اعلام نموده بود با همکاری وزارت صمت و شرکت توانیر، برنامه ای برای مدیریت برق صنایع سنگین تدوین شده، اما تا امروز هیچ گزارش اجرایی از این برنامه منتشر نشده است. صنعت سیمان، که از نظر مصرف انرژی دومین صنعت بزرگ بعد از فولاد به حساب می آید، قربانی مستقیم نبود یک استراتژی جدی در قسمت انرژی شده است.
با وجود این بحران، وزارتخانه حتی در زمینه حمایت مالی از واحدها برای نوسازی تجهیزات پرمصرف هم هیچ اقدام مشخصی انجام نداده است. وعده تسهیلات کم بهره برای نصب سیستم های بازیافت حرارتی، که می توانست قسمتی از فشار انرژی را کم کند، هیچگاه اجرا نشد. نتیجه آن، افت ۹.۵ درصدی تولید در شهریور و کاهش ۴.۵ درصدی تولید کلینکر در همان ماه بود؛ اعدادی که گویای روند فرسایشی سقوط تولید هستند.
رکود داخلی و سردی بازار صادرات؛ سیاستهای متناقض در تجارت خارجی
مشکلات صنعت سیمان تنها محدود به تولید نیست. در حوزه صادرات هم عملکرد وزارت صمت زیر سوال رفته است. ایران از نظر ظرفیت تولید در بین پنج کشور نخست جهان قرار دارد، اما سهم ایران از بازار جهانی سیمان کمتر از ۱.۵ درصد است — عددی ناچیز برای کشوری با بالاتر از ۸۰ کارخانه تولیدکننده.
در سال گذشته، محدودیت های قراردادی و بخشنامه های مکرر وزارت صمت در رابطه با ثبت سفارش و ارایه تعهد ارزی، عملا موجب شدند صادرات سیمان به کشورهای همسایه افت شدیدی داشته باشد. کنشگران این حوزه می گویند مقررات صادراتی چنان پیچیده و متغیر شده که هیچ صادرکننده ای نمی تواند برنامه بلند مدت تنظیم کند.
وزارتخانه نه فقط نتوانسته مسیر صادرات را هموار کند، بلکه با تصمیمات خود آنرا تنگ تر کرده است. اجبار صادرکنندگان به عرضه ارز صادراتی در بازار تجاری با نرخ های نامتناسب، انگیزه صادرات را کاهش داده و کشور را از موقعیت های ارزی محروم کرده است. بگفته تولیدکنندگان، بخش قابل توجهی از صادرات منطقه ای به عراق، افغانستان و آسیای مرکزی، حال توسط رقبای خارجی مانند ترکیه و پاکستان تصاحب شده است.
اتابک در جلسات مختلف بر شعار «توسعه صادرات صنعتی» تاکید کرده، اما بدون سازوکار اجرایی، این شعارها نتیجه ای جز توقف صادرات نداشته است. در مقابل، وزارتخانه در حوزه فولاد و پتروشیمی حداقل برنامه هایی برای تسهیل صادرات ارایه کرده؛ در صنعت سیمان اما، سکوت کامل حکم فرماست.
مدیریت بدون راهبرد؛ بحران تصمیم گیری در وزارت صمت
آنچه وضعیت فعلی صنعت سیمان را خطرناک تر کرده، فقدان راهبرد کلان صنعتی در دوره وزارت اتابک است. تصمیم گیری های وزارتخانه در ماه های اخیر، پراکنده و واکنشی بوده است؛ نه از نقشه راهی برای توازن تولید و مصرف خبری هست، نه از طرح جامع صادراتی، و نه حتی از برنامه ای برای تأمین سوخت و انرژی پایدار.
اتابک در موقعیتی قرار دارد که هم شناخت فنی از این صنعت دارد و هم ابزارهای اجرایی لازم بوسیله وزارتخانه. اما بر خلاف انتظار، وزارت صمت طی نیم سال قبل درگیر تغییرات ساختاری داخلی و چرخش مدیریتی بوده است؛ از جابه جایی معاونان تا بلاتکلیفی دفاتر تخصصی معدنی. این پراکندگی مدیریتی سبب شده پروژه های مهم مانند طرح «توسعه ظرفیت تولید پاک در صنایع سیمانی» عملا متوقف شوند.
این خلأ مدیریتی آثار گسترده ای دارد. وقتی تصمیمات کلان در رابطه با تخصیص سوخت یا ارز صادراتی با تأخیر چندماهه گرفته می شوند، کارخانه ها نمی توانند برنامه ریزی کنند و ناگزیر از کاهش تولید می شوند. در شرایطی که نرخ تورم بالاست و بازار ساخت وساز در رکود قرار دارد، کاهش تولید سیمان به معنای افزایش هزینه پروژه های عمرانی و تشدید مشکلات بخش ساختمان است؛ بحرانی که به سرعت به سایر بخش های اقتصادی سرایت خواهدنمود.
نکته انتقادی دیگر، عدم ارتباط مستقیم وزیر با انجمن های تخصصی است. کنشگران انجمن سیمان گلایه دارند که جلسات هم فکری با وزیر به حداقل رسیده و تصمیمات کلان بدون مشورت با صنعت اتخاذ می شود. این در شرایطی است که در دوره های پیشین، تعامل نزدیک میان انجمن ها و وزارتخانه حداقل در مرحله مشورت وجود داشت. حال اما مدیران می گویند صدای صنعت به گوش وزارتخانه نمی رسد.
سیمان، صنعتی فراموش شده در سایه وعده ها
کاهش ۱۰ درصدی تولید سیمان، افت صادرات، و نبود برنامه جبرانی در زمینه انرژی، همه نشان میدهد وزارت صمت در دوره سیدمحمد اتابک از مسیر عملیاتی و توسعه بخش خود فاصله گرفته و درگیر روزمره گی شده است. این وزارتخانه از مردی که روزی در دل صنعت سیمان بود، انتظار داشت تحولی واقعی رقم بزند، اما حاصل تا امروز، رکود، خاموشی کارخانه ها و بی اعتمادی کنشگران اقتصادی بوده است.
اتابک حال باید پاسخ دهد که چرا صنعت سیمان، با ظرفیت بالاتر از ۸۰ میلیون تن، در نیمه اول سال تنها ۳۱.۷ میلیون تن تولید داشته و چرا وزارت او هیچ بسته حمایتی برای جبران خسارت های ناشی از محدودیت انرژی و رکود صادرات تدوین نکرده است.
اگر قرار بود وزارت صمت با حضور او مسیری تازه برای توسعه صنایع معدنی باز کند، نتیجه فعلی فقط یک پیام دارد: سیمان، صنعت راهبردی ایران، زیر سایه مدیریت بدون عمل درحال فرسایش است.
منبع: metalsaz.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب